Một người bạn của Hơi Thở vừa thông báo với Chap về việc chị đã đăng ký thành công khóa thiền Vipassana tại trung tâm mà Chap đã giới thiệu với chị trước đây. Vì là lần đầu tham dự nên chắc hẳn tâm lý của chị hay bất kỳ ai cũng đều là sự hồi hộp và băn khoăn, không biết mình cần chuẩn bị những gì, có những trải nghiệm như thế nào ở khóa thiền. Chap hiểu tâm lý này bởi đó cũng là điều mà mình đã phần nào trải qua trong khóa thiền Vipassana mà mình tham dự lần đầu. Bởi vậy, ở bài viết này, Chap xin chia sẻ lại một số trải nghiệm trong khóa thiền để các bạn, những ai đang tìm hiểu hay cần chuẩn bị cho khóa thiền đầu tiên của mình, có thể có được tâm lý tự tin và sẵn sàng nhất nhé!
- Không sử dụng điện thoại
Đây là một trong những nội quy được đề ra nhằm giúp thiền sinh có được sự tập trung tốt nhất trong suốt khóa thiền. Cùng với những quy định khác như giữ giới (theo 5 giới luật được phổ biến ở ngày đầu tiên của khóa thiền), tạm ngưng các nghi lễ tôn giáo, cầu nguyện, cúng bái hay hoạt động tập thể dục, Yoga, không sử dụng thuốc lá, chất gây say, gây nghiện, không mang sách báo, giấy bút, máy ghi âm, chụp hình… tất cả đều được đúc kết dựa trên kinh nghiệm thực tế sau nhiều năm tổ chức các khóa thiền, hướng tới lợi ích của thiền sinh, bảo vệ thiền sinh để việc tu tập được chuyên cần và đạt hiệu quả tối ưu.
Sẽ ra sao nếu bạn không sử dụng điện thoại trong vòng một ngày nhỉ? Với nhiều người, đó tưởng như là một mất mát lớn và khiến họ như đang phải quay lại thời tiền sử. Nhưng ở trong khóa thiền này, điều đó sẽ dễ vượt qua hơn bạn tưởng, nếu không nói là bạn sẽ cảm thấy thật nhẹ nhõm khi thoát khỏi được sự cuốn hút và chi phối bởi bất kỳ điều gì ở thế giới bên ngoài nữa đó. Chap tin đây sẽ là trải nghiệm thú vị đối với bất kỳ ai tham dự khóa thiền này.
- Trang phục giản dị và thoải mái
Nếu bạn là một người yêu thời trang hay thích diện những bộ đồ bó sát thì có lẽ bạn cần chuẩn bị tinh thần để xếp chúng ở nhà trước khi bước vào khóa thiền. Để tránh gây phân tâm cho những người khác, cũng như đảm bảo việc ngồi thiền trong thời gian dài không bị ảnh hưởng, quần áo của thiền sinh được quy định là nên giản dị, lịch sự và thoải mái. Trang phục không quá ngắn, chật bó, mỏng manh.
Nếu bạn đã quen phủ những lớp trang điểm hay trang phục màu mè để thể hiện gu thời trang, cá tính hay phong cách riêng của mình, thì việc lột bỏ chúng trong một thời gian chắc hẳn sẽ mang tới cho bạn một cảm nhận khác. Đó giống như là sự trở về với con người vốn có, đơn giản của mình vậy đó. Đã bao lâu bạn chưa có được cảm giác này rồi?
- Các món ăn chay
Nhắc đến món chay chắc không ít người lại e ngại về độ nhạt nhẽo hay dễ đói của chúng. Nhưng Chap đảm bảo bạn sẽ phải ngạc nhiên về sự hấp dẫn cũng như đa dạng của các món chay phục vụ trong khóa thiền. Đây không phải là cảm nhận của riêng Chap mà đó là trải nghiệm của nhiều thiền sinh tham gia cùng. Trong số đó, không ít người chưa từng có chút khái niệm về việc ăn chay, nhưng dường như, Chap không thấy ai phàn nàn về các món ăn của khóa thiền.
Dù chỉ ăn hai lần một ngày vào buổi sáng và trưa, buổi tối chỉ là những món ăn nhẹ như hoa quả, trà, sữa đậu nành… nhưng thiền sinh luôn được đảm bảo đầy đủ về sức khỏe để tham dự trọn vẹn các thời khóa ngồi thiền trong ngày. Việc ăn tối nhẹ nhàng như vậy có thể tạo cảm giác không quen với phần lớn người tham dự nhưng bạn có thể yên tâm vì sự bù đắp năng lượng thông qua việc ngồi thiền, khiến nỗi lo tụt huyết áp của bạn sẽ không xảy ra đâu nhé!
- Sinh hoạt theo lịch chuẩn
Dậy từ 4 giờ sáng. Vệ sinh cá nhân. Thiền 2 tiếng. Ăn sáng lúc 6 giờ. Thiền 3 tiếng. Ăn trưa và nghỉ trưa. Thiền 4 tiếng nữa. Giải lao. Thiền tiếp 1 tiếng. Nghe pháp thoại. Thiền thêm 45 phút trước khi về phòng đi ngủ lúc 9 giờ tối.
Phải nói là chưa một nơi nào mọi thứ đi vào kỉ luật một cách răm rắp như ở đây. Có lẽ còn trật tự hơn cả trong quân đội. Và đó là thời khóa thiền và sinh hoạt mà bạn sẽ trải qua tại khóa thiền Vipassana 10 ngày này. Bạn nghĩ sao nếu trong suốt 10 ngày mà mọi hoạt động chỉ xoay quanh những nhu cầu cơ bản nhất của con người, còn lại là thiền và thiền, suốt 11, 12 tiếng? Nghe có vẻ hơi… đáng sợ. Nhưng hẳn điều này sẽ mang tới cho bạn một trải nghiệm chưa từng có đấy. Nó không khó khăn hay nhàm chán như bạn tưởng đâu, chỉ là nó sẽ thách thức sự kiên nhẫn và nghị lực của bạn thôi.
- Im lặng thánh thiện
Lại một trải nghiệm “đáng sợ” nữa đây. Thiền sinh được yêu cầu giữ im lặng từ lúc bắt đầu khóa thiền cho đến buổi sáng ngày cuối cùng. Sự im lặng thánh thiện bao gồm cả việc im lặng trong lời nói lẫn mọi cử chỉ, hành động và thậm chí là suy nghĩ của mình. Mọi hình thức liên lạc với người đồng tu, bằng cử chỉ, ra dấu, ghi giấy,… cũng không được phép luôn.
Rõ ràng là mình với người bạn đi cùng vừa nói chuyện rôm rả trên đường đi mà bước vào khóa thiền cái, nhìn nhau đã như người xa lạ rồi. Và thách thức lớn nhất với không ít người hẳn là cảm giác bứt rứt, muốn được bộc phát những cảm xúc, suy nghĩ ra thành lời mà lại buộc phải giữ trong lòng. Một lần nữa, định lực, khả năng nhẫn nhịn của bạn đang được rèn luyện đó. Rồi bạn cũng sẽ thấy, việc giữ im lặng trong suốt khóa thiền mang lại những lợi ích lớn lao tới mức nào. Bởi không có nó, thành quả của bạn đạt được trong khóa thiền hẳn sẽ giảm đi một nửa, thậm chí là 99%.
- Những lời tụng niệm
Dù không phải là một nghi lễ bắt buộc, càng không phải là hình thức mang tính tôn giáo, nhưng trong mỗi thời khóa thiền, bạn sẽ không dưới một lần nghe thiền sư xướng tụng các bài kinh. Mỗi người có thể có những cảm nhận khác nhau khi nghe những lời tụng này, bởi ít nhiều nó cũng ảnh hưởng tới việc hành thiền của thiền sinh. Dù sao bạn cũng nên chuẩn bị chút tâm lý cho điều này để nó không gây nên những phản ứng tiêu cực có thể có, làm cản trở kết quả chung của toàn bộ quá trình hành thiền nhé!
Rồi bạn cũng sẽ không dưới một lần trông ngóng lời tụng này cất lên báo hiệu một thời thiền sắp kết thúc. Rồi những lời tụng sẽ trở nên quen thuộc một cách lạ lùng. Và bạn sẽ bồi hồi nhớ nó vào ngày cuối khóa thiền đó.
- Pháp thoại buổi tối
Đây là “tiết mục” có lẽ được mong chờ nhất trong ngày của các thiền sinh. Sau gần một ngày thiền rã rời thì việc được ngồi thoải mái hơn, cái đầu được mặc sức tưởng tượng hơn phần nào sẽ đem đến cảm giác dễ chịu. Theo đó, những lời giảng dễ hiểu, pha chút dí dỏm cùng những câu chuyện sinh động của thiền sư khiến giáo pháp của đức Phật trở nên gần gũi hơn bao giờ hết. Quan trọng hơn là nhờ những giáo lý này, thiền sinh mới có thể hiểu hơn về phương pháp thiền Vipassana này và nhận thức đúng đắn về con đường để đạt tới sự an vui, hòa hợp thực sự trong cuộc sống.
- Thiền nhiều giờ hàng ngày
Tham gia khóa thiền thì chắc hẳn trải nghiệm thiền là trải nghiệm chính rồi. Với người mới tham gia lần đầu thì 10 ngày này có lẽ là một thách thức không hề nhỏ mà phải có một quyết tâm sắt đá lắm, người ta mới dám đăng ký và theo được tới hết khóa. Thực sự thì mọi thứ cũng không tới nỗi to lớn và khó khăn như bạn nghĩ vậy đâu.
Dù là 11, 12 tiếng thiền mỗi ngày, lịch sinh hoạt cùng những quy định có vẻ nghiêm ngặt, nhưng đan xen giữa các giờ thiền là những phút giải lao, nghỉ ăn sáng, ăn trưa. Bạn cũng không bị bắt buộc phải ngồi theo một tư thế thiền cố định nào mà có thể thay đổi tùy thể trạng của mình (ngoại trừ các thời thiền Adhitthana – Ngồi thiền với quyết tâm mạnh mẽ (3 lần/ngày từ ngày thứ 4 trở đi) – bạn sẽ không được thay đổi tư thế ngồi trong suốt thời thiền đó). Đó là lí do để ngay cả những người chưa từng thiền bao giờ cũng có thể “sống sót” qua nổi khóa thiền này, hihi.
- Những cảm xúc hỗn loạn
Việc hành thiền Vipassana được ví như cuộc giải phẫu đi sâu vào tâm vô thức của mỗi người, lôi ra những bất tịnh tinh thần, những phiền não, bất thiện để dần thanh lọc, diệt trừ chúng. Ngay khi ta cố gắng để cho tâm mình tĩnh lại thì đó cũng là lúc bạn thực sự nhận thấy “con vượn tâm tinh nghịch” của mình tác oai tác quái tới mức nào.
Có những thời điểm, bạn chìm trong cảm giác tĩnh lặng, an yên và cảm thấy một giờ thiền sao mà trôi nhanh thế?! Rồi lại một giờ khác muốn có lại cảm giác như vậy mà không thể. Trái lại, những cơn đau tới từ lưng hay chân, các kí ức tưởng như đã chết giờ tự nhiên… sống dậy, những khắc khoải nơi tâm trở nên nhức nhối, tất cả lại khiến ta chỉ mong sớm kết thúc thời thiền. Rất nhiều cảm xúc, cả tích cực lẫn tiêu cực, sẽ thay nhau xuất hiện thử thách ý chí bạn. Hãy sẵn sàng để đón nhận chúng nhé!
- Vỡ òa ngày thứ 10
Buổi sáng ngày thứ 10, ngày cuối cùng trước khi chia tay nhau trở lại với đời sống thường nhật, các thiền sinh sẽ được nói trở lại. Sự im lặng thánh thiện kết thúc. Và không khí lặng yên trong suốt 9 ngày trước đó được thay thế bằng những cuộc nói chuyện rộn ràng của các thiền sinh. Mọi thứ dường như vỡ òa khi những suy nghĩ, tâm tư dồn nén trong suốt khóa thiền của mỗi người được khơi mạch tuôn trào. Ai cũng như thân nhau từ rất lâu rồi dù vừa mới đây còn đi qua nhau như những kẻ vô hồn.
10 ngày thử thách kết thúc và giờ là lúc bạn nhìn lại xem mình đã thu hoạch được những gì. Không tránh khỏi những mừng tủi đan xen nhưng hẳn sẽ có rất nhiều thứ đáng để lưu giữ từ khóa thiền này.
10 trải nghiệm trên có thể chưa nói lên hết được tất cả những gì bạn sẽ trải qua trong suốt khóa thiền Vipassana 10 ngày. Chap chỉ có thể liệt kê ra phần nào từ những gì đọng lại trong Chap tại thời điểm này. Mỗi người khi tham gia sẽ có những suy nghĩ và cảm nhận riêng. Nhưng chỉ có sự trải nghiệm thực sự mới giúp bạn thấy hết được những điều mà Chap hay một thiền sinh cũ nào đó chia sẻ. Bởi vậy, hãy sắp xếp công việc và đăng ký tham gia một khóa thiền để trải nghiệm con đường đi tới an lạc và hạnh phúc thực sự bạn nhé!
Chap Zen
